Ο Εθνικός Στρατός είχε επιτύχει την εκκαθάριση της Ρούμελης, της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Μακεδονίας από τις δυνάμεις του ΔΣΕ, που η κύρια δύναμή του είχε συγκεντρωθεί στον ορεινό όγκο του Γράμμου και του Βίτσι. Στο σημείο αυτό η ελληνική κυβέρνηση ενισχύθηκε σημαντικά με το κλείσιμο των ελληνογιουγκοσλαβικών συνόρων από τον Τίτο στις 10 Ιουλίου 1949.
Θρασύβουλος Τσακαλώτος με αξιωματικούς του Εθνικού στρατού
Ο Δημοκρατικός Στρατός θα έδινε την τελευταία του μάχη απομονωμένος έχοντας μόνο τη βοήθεια της Αλβανίας. Η ευνοϊκή αυτή εξέλιξη έκανε τους Αμερικανούς στρατιωτικούς στην Ελλάδα να πιστεύουν ότι αν ο Εθνικός Στρατός πραγματοποιούσε μια θυελλώδη επίθεση στο Βίτσι και πετύχαινε μια εντυπωσιακή νίκη εκεί, θα ήταν εύκολο έπειτα να κλείσει τα αλβανικά σύνορα.
Την ίδια αυτή περίοδο την Αθήνα απασχολούσε η βοήθεια που παρείχε η Αλβανία στον ΔΣΕ και σχεδίαζε μια εισβολή στη χώρα, σε συνδυασμό με τις επιχειρήσεις στο Βίτσι και τον Γράμμο που επρόκειτο να ξεκινήσουν περίπου στα μέσα Αυγούστου. Αν ο Εθνικός Στρατός έπρεπε να σταματήσει στα σύνορα, θα προέκυπταν σοβαρές εσωτερικές δυσκολίες στην Ελλάδα, εφόσον οι Ελληνες δεν θα μπορούσαν να καταλάβουν, γιατί ο στρατός δεν καταδίωκε τους αντάρτες στην Αλβανία. Το 1948 ο ελληνικός στρατός είχε χάσει μια μεγάλη ευκαιρία να περικυκλώσει και να εξολοθρεύσει μεγάλες ανταρτικές δυνάμεις στον Γράμμο εξαιτίας της διαφυγής τους πέρα από τα αλβανικά σύνορα. Τον Αύγουστο του 1948 οι αντάρτες είχαν αναδιοργανωθεί στην Αλβανία και ξαναπέρασαν στην Ελλάδα για να συνεχίσουν τον αγώνα τους. Η Αθήνα ωστόσο είχε ειδοποιηθεί από την Ουάσιγκτον ότι θα ήταν απερισκεψία να επιτρέψει την είσοδο του ελληνικού στρατού στην Αλβανία. Οι Αμερικανοί, παρ’ όλο που δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένοι με την κατάσταση στην Αλβανία, ανησυχούσαν για τις πιθανές σοβιετικές αντιδράσεις και ιδιαίτερα για μια πιθανή γιουγκοσλαβική εισβολή στη βόρεια Αλβανία. Μια άμεση ελληνική ή γιουγκοσλαβική
τμήμα του ΔΣΕ σε πορεία
ανάμειξη στη χώρα θα έθετε σε κίνδυνο τη δυνατότητα κατάληψης της εξουσίας εκεί μέσω μιας επανάστασης των αντικομμουνιστικών αλβανικών στοιχείων.
Το καλοκαίρι του 1949 η αμερικανική κυβέρνηση, ενώ απέρριπτε την ελληνική πρόταση για κατάληψη της Αλβανίας και δήλωνε ότι το θέμα θα λυνόταν στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών από την άλλη μεριά μυστικά επεξεργαζόταν σχέδιο ανατροπής του Χότζα με εισβολή Αλβανών φυγάδων που θα προκαλούσαν μια γενικότερη εξέγερση στη χώρα. Παρά την αμερικανική προειδοποίηση, η ελληνική κυβέρνηση πίστευε ότι μπορεί να αναγκαζόταν να εισέλθει στην Αλβανία για καθαρά στρατιωτικούς λόγους. Πράγματι στις τελικές επιχειρήσεις εναντίον του Γράμμου-Βίτσι τον Αύγουστο του 1949 μονάδες του Εθνικού Στρατού εισήλθαν στην Αλβανία για να αποκόψουν τους δρόμους διαφυγής των ανταρτών, ιδιαίτερα η 9η μεραρχία προελαύνοντας στα νώτα των θέσεων του ΔΣΕ απέκοψε τη διάβαση του Πόρτα Οσμάν, που ήταν η κύρια πύλη επικοινωνίας του Γράμμου με την Αλβανία. Μπροστά στον κίνδυνο του εγκλωβισμού και της πλήρους εξόντωσης των ανταρτών ο Ζαχαριάδης έδωσε στις 28 Αυγούστου τη διαταγή για γενική υποχώρηση στην Αλβανία από μια δευτερεύουσα διάβαση που δεν είχε ακόμη αποκοπεί.
Αφοπλισμός των ανταρτών στην Αλβανία
Παρά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού και την υποχώρησή του στην Αλβανία, η Αθήνα φοβόταν ότι οι αντάρτες θα έμπαιναν και πάλι στην Ελλάδα και θα ξανάρχιζαν τον αγώνα. Γι’ αυτό, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1949 ο υπουργός Πολέμου Παναγιώτης Κανελλόπουλος προειδοποίησε τα Τίρανα ότι η επανάληψη παροχής βοήθειας προς τον Δημοκρατικό Στρατό θα προκαλούσε την ελληνική στρατιωτική επέμβαση, προκειμένου να καταστραφούν οι ανταρτικές βάσεις. Ηταν γενική η πεποίθηση ότι οι Ελληνες δεν έπρεπε να μείνουν άπρακτοι τη στιγμή που οι προετοιμασίες συνεχίζονταν στην Αλβανία.
Οι Αλβανοί από την πλευρά τους, φοβούμενοι μια επίθεση του ελληνικού στρατού αφόπλιζαν τους αντάρτες που εισέρχονταν στο έδαφός τους και επέμεναν ότι οι άντρες του ΔΣΕ έπρεπε να εγκαταλείψουν την Αλβανία. Ενδεικτικό του σοβιετικού ενδιαφέροντος για την Αλβανία ήταν το γεγονός ότι ο Στάλιν συμφώνησε με τα αλβανικά μέτρα εναντίον όσων είχαν απομείνει από τον Δημοκρατικό Στρατό, πιστεύοντας ότι ήταν απαραίτητα, εφόσον οι συνθήκες ήταν τέτοιες που έθεταν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία της Αλβανίας. Για τον Στάλιν το ελληνικό κίνημα μπορούσε να αναλωθεί, αφού είχε ήδη παραχωρήσει την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944 στη δυτική σφαίρα επιρροής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου